Nieuws

Terug in de tijd: 5 februari 1978, Kopenhagen

De 193 seconden van Dieter ‘Jimmy’ Waltke

Door Frits Feuler – Over 100 dagen begint het WK voor mannen in Duitsland en Denemarken. Maar eerst terug naar ruim veertig jaar geleden. Zondag 5 februari 1978. In Limburg was het carnaval volop aan de gang. En dus aansluitende een weekje vrij. Vrijdagmiddag meteen na schooltijd met de auto richting Kopenhagen. Niet als toerist, maar als handballiefhebber. 700 kilometer voor de wielen, in het nachtelijk donker over Duitse ‘Autobahnen’. Paar tukjes doen in de auto op een parkeerplaats. Vier duels gezien, 155 doelpunten. Op maandagmorgen weer 700 kilometer in omgekeerde richting.

Aankomst zaterdagmorgen rond de klok van zeven uur. Hotelletje opzoeken – er was nog geen Booking.com – en omgeving verkennen. Maar vooral: de kortste weg naar de sporthal voor de duels om plek 5 tot en met 8. Een dag later de strijd om het brons én de gouden medaille bij de WK-finale in het mannenhandbal. De eerste bekende die ik in de hal ontmoette was Guus Cantelberg, toenmalig trainer van Sittardia. 

Wereldkampioen West-Duitsland, 1978

Het werd een WK-zondag om nooit te vergeten. In de Bröndby-Hallen waren 7000 (!) toeschouwers aanwezig waaronder 2000 Duitse ‘Schlachtenbummler’ voor de finale tussen – toen nog – West-Duitsland en de Sovjet-Unie. Grote mannen, stoere kerels. 60 minuten waanzinnige spanning, een onvergetelijk scoreverloop. En hoe de underdog plots als winnaar tevoorschijn kwam: 20-19 zegevierden de westerlingen.

De grote Russische kanonnen was het zwijgen opgelegd. Met dank aan de ‘Magiër’ Vlado Stenzel en zijn joker, Dieter ‘Jimmy’ Waltke. Na 1938 was (West-) Duitsland opnieuw wereldkampioen. Daarna was het wachten tot 2007 in eigen land toen in Keulen de volgende wereldtriomf volgde.  

Doelpunten in dat handbaltijdperk waren zeldzaam, zo leek het. Het spel was ook anders opgebouwd. De schottechnieken en aanspeelvariaties waren totaal anders dan nu in het moderne handbal. Bij die finale vergaapten zich miljoenen fans voor de Duitse televisie of waren via de radio verbonden met schreeuwende commentatoren die van gekkigheid haast van de perstribunes kukelden.

Deel succesvolle WK-team 1978 in de Schwalbe Arena in Gummersbach

Strafworpen vormde in deze machtsstrijd de rode draad. De 1-0 van West-Duitsland stelde niks voor, bij 5-7 waren de rollen duidelijk omgedraaid. Het was aan de Duitse keeper Manfred Hofmann – drie gestopte pingels – te danken dat alles binnen een aanvaardbare marge bleef. Gassi en Shuk zouden in dit duel acht – bijzonder veel in die tijd - van de elf strafworpen benutten. Maar die drie missers zouden, achteraf gezien, duurbetaald worden.

Bij rust waren de kemphanen weer in evenwicht: 11-11. Tijd voor een versnapering. Het leek alsof iedereen in de hal honger en vooral dorst had want de herinnering blijft dat ik niet verder kwam dan aansluiten in de lange rij en na tien minuten weer terug met niks. Geen doorkomen aan het standje met ‘brød og drikke’.  

Heiner Brand en Joachim Deckarm (zes treffers) waren de spelbepalers in de Stenzel-équipe. Deckarm behoorde toen tot de beste handballers ter wereld. Maar ook Horst Spengler, Erhard Wunderlich, Arno Ehret en de lange Kurt Klühspies bombardeerden het doel van Istschenko en Tomin uit alle macht.

Dieter Waltke

193 seconden

De 39e minuut. Plots is er tumult, verbazing aan de zijkant. Dieter ‘Jimmy’ Waltke - vanwege zijn gelijkenis met Jimmy Hendrix’ haardracht – wordt plots bij coach Stenzel geroepen. Tijdens dit WK nog geen seconde gespeeld, niet eens in de vorige duels op de bank gezeten. De speler van GW Dankersen had tussendoor al een eerdere thuisreis overwogen. Nu dus wel op het wedstrijdblad. De persmuskieten fronsten hun wenkbrauwen. “Was macht er jetzt? Wer ist das?” gonsde het op de perstribune.   

Precies 193 seconden zou zijn ‘moment of fame’ duren! Hij schreef geschiedenis. De Russen wisten zich geen raad. Wie was dat? Kennen we die uit onze vorige analyses? Het antwoord luidde volmondig ‘Njet!’

13-12 op het scorebord. Het duel werd met het mes tussen de tanden gespeeld. Beide ploegen zaten ook vast in hun speelstijl. Stenzel was ontevreden over de inzet van Arno Ehret, wilde hem aan de kant wat aanwijzingen geven en wisselde hem voor korte tijd ten faveure van stand-in Waltke.  

Brutaal springt ‘Jimmy’ vanaf de linkerhoek in en kegelt 14-12 binnen. Niks aan de hand. De Russen leiden vervolgens balverlies. Heiner Brand passt op de snelle Waltke en die zet zijn tweede op het bord: 15-12. Weer verprutsen de lange mannen, tot woede van hun coach, een aanval. Waltke besluit het bij zijn derde aanval anders te doen: bal aannemen, inlopen rond de stippellijn, hoog opspringen en….boem! Binnen! 16-12. Stenzel vindt het ‘welletjes’ met Jimmy en wisselt hem terug voor Ehret. Jaren later zou blijken dat Stenzel de doelpunten van Waltke helemaal niet gezien heeft. Hij was ook zo druk bezig met Ehret!

Vlado Stenzel (rechts) en Erhard Wunderlich

Het gejuich over deze fenomenale tussenstand moet tot ver in Kopenhagen te horen zijn geweest.  

De Russen zetten alles op alles. Zij, de torenhoge favoriet, kon dit toch niet verliezen? En de Duitsers knokten alsof hun leven ervan af hing. Tot 20-19 mochten de Russen komen, daarna was de tijd tekort om een draw uit het vuur te slepen. Ook in Oost-Duitsland – derde na 19-15 winst op het gastland – vloeide menig traantje, heette het naderhand in de Duitse pers.

 

Duitsland: Hofmann, Niemeyer; Deckarm (6/1), Spengler (4), Waltke (3), Ehret (3), Klühspies (2/1), Brand (1), Wunderlich (1), Meffle, Freisler.

URS: Istschenko, Tomin; Gassi (5/5), Tschernytschew (4), Iljin (4), Shuk (3/3), Maximow (2), Kidjajew (1), Krawzow, Anpilogow, Rezanow, Kushnirjuk.

Deel dit bericht