Nieuws

Donderdag 25 september 2014 is op 95-jarige leeftijd Chief Wauben overleden. Wauben was de nestor van het zaalhandbal in Nederland en stond aan de basis van de introductie van het zeven tegen zeven handbal. Ook introduceerde hij in Limburg voor het eerst in Nederland onder de naam Chiefcowax een kleefmiddel om meer grip op de bal te krijgen.

In het archief van www.handbalstartpunt vonden we nog een groot interview van Chief Wauben dat hij op 82-jarige leeftijd aan Jan Marutiak heeft gegeven. Als blijk van waardering voor hetgeen Chief Wauben voor het zaalhandbal heeft betekend en als eerbetoon aan de man die als pionier de meeste tophandballers uit de Westelijke Mijnstreek, lees Sittard, Geleen en Beek, in het verleden als gymnastiekleraar het handbal heeft bijgebracht en daarmee impliciet het handbal in Nederland op de kaart heeft gezet.

Ik kwam met de handbalsport in aanraking in de jaren ’30, toen ik studeerde op het Jongenspensionaat in Bleyerheide. ‘s Morgens na de mis gingen we altijd wandelen met de broeders en dan kwamen we langs het veld van de handbalclub Achilles, onderdeel van de atletiekclub. De mensen uit Kerkrade bezochten in die tijd de voetbalwedstrijden van Alemannia Aken en vóór de voetbalwedstrijd werd daar altijd een handbalwedstrijd gespeeld. Zo is dat veldhandbal overgewaaid naar Kerkrade. Later zijn de atletiekverenigingen hier in de regio ook met handbal begonnen als wintertraining, want handbal bevat de primaire elementen van atletiek: lopen, springen en werpen.” Aan het woord is de bijna 82-jarige Chief Wauben, de nestor van het Limburgse zaalhandbal.

“Harry Verhardt en rector Boymans richtten in oktober 1946 de Rooms Katholieke Limburgse Handbal Bond op en ik was bij die oprichtingsvergadering in het Geleense hotel Stadion aanwezig. Toen het Nederlands Handbal Verbond in 1954 in het oude RAI-gebouw de eerste zaalhandbalkampioenschappen organiseerde wilde ik daar alles van weten. Ik kreeg een officiële uitnodiging, heb alles genoteerd wat ik zag, want ik had meteen in de gaten, dat dit zaalhandbal het handbal van de toekomst zou worden. Op de volgende Koninginnedag heb ik het zaalhandbal op de Sittardse markt als nieuwe sport geïntroduceerd.”

Van dat moment af veroverde het zaalhandbal Limburg. “Ik was toen gymnastiekleraar op het Sittardse college en ook op het Sint Michiellyceum in Geleen en heb de kans gegrepen om deze sport op deze scholen te propageren. Ik kreeg heel wat leerlingen onder ogen, die talent bleken te hebben voor deze sport. Ik raadde hen aan om zich aan te melden bij Sittardia, V&L, Caesar of Blauw Wit. En ik richtte schoolteams op in Geleen en in Sittard, die niet alleen Limburgs, maar ook Nederlands kampioen werden. Ik heb het zelfs een keer meegemaakt, dat het Sittardse college en Sint Michiel de finale haalden. Ik was coach van beide teams, dus ik heb de beide aanvoerders voor de wedstrijd verteld, dat ze het zelf maar moesten uitzoeken, omdat ik de finale zou volgen op de tribune.” Chief Wauben diept in een oogwenk een aantal namen op van spelers, die hij ontdekte. “Jo Maas, Guus Cantelberg, Rienk en Simon Flendrie, Ger Norbart, de jongens van Cellissen, Pim, Jacques en Gabri Rietbroek en Piet Kivit. En ik vergeet er nog een: Jan van Merwijk. Ik kwam hem laatst nog tegen tijdens een lezing. Hij was handbalkeeper bij Fortuna, is naar V&L gegaan en toen gaan studeren. En nu is hij directeur van stadion Feyenoord. Piet Kivit? Een zeer talentvolle handballer. Maar zoals dat meestal met toppers het geval is, was het ook een moeilijke jongen. Daar kon je niet alles mee doen. Op de training was hij wel eens een beetje nukkig, gooide dan de kont tegen de krib. Ik liet hem meestal links liggen. Als hij er in de wedstrijd maar stond. Het is jammer dat ik hem nu niet meer zie bij wedstrijden.”

 Chiefcowax. “We zochten naar een manier om beter contact met de bal te krijgen. Ik kwam op het idee om met plaksel op de handen te werken. Ik heb van alles uitgeprobeerd, heb drogisten bezocht, het mislukte allemaal. Tot ik met het Nederlands jeugdteam in Stockholm kwam en zag dat de Zweedse spelers tijdens de wedstrijd iets uit een potje in de handen smeerden. Ik dacht ‘dat is het!’ Toevallig zaten we in hetzelfde hotel als de Zweden en op een middag hadden ze de deur van hun kamer op een kier staan en daar stond dat potje. Er stond ‘therepentina veneta’ op. Ik heb dat opgeschreven en aan mijn drogist gevraagd wat dat voor spul was. Het bleek Venetiaanse terpentijn te zijn, een harssoort, een natuurlijk product. Was nogal kostbaar. Het bleek een wondermiddel te zijn en ik heb het als ‘chiefcowax’ hier in Nederland geïntroduceerd.” Limburg was ten tijde van Chief Wauben een handbalbolwerk. Nu niet meer, want alleen Sittardia haalde de eindronde om het kampioenschap van Nederland. “De jeugd heeft andere interesses. Een fusie van Sittardia, V&L en BFC? Daar ben ik op tegen. Het moet tegenwoordig groot, groter, grootst zijn: scholen, banken, vliegtuigmaatschappijen, kijk maar naar de herindeling. Dat gaat allemaal ten koste van persoonlijke en sociale contacten. Waarom ook? Het zijn drie gezonde verenigingen en in dat eerste team kunnen toch maar twaalf man spelen. Voor mezelf zou het ook niet goed zijn, want nu kan ik elke week naar het handballen. Als die fusie er komt kan dat nog maar één keer per twee weken!”

Al reactie op de zijn laatste zin in 2001 nog onderstaand stukje

In 2008 was hij, vanwege de samenwerking in Tophandbal Zuid Limburg, bij de laatste eredivisie wedstrijd van Sittardia aanwezig. Hij liet toen al met een broze stem weten dat het hem pijn deed dat Sittardia zijn laatste eredivisiewedstrijd had gespeeld.

Wauben ,,Voor de handbalcultuur waar Limburg nog steeds zo bekend om is, is hier bij Sittardia de basis gelegd. Ik weet nog goed, het was ergens in de veertiger jaren. Op dat moment deden we in Sittard aan veldhandbal, met elf tegen elf. Dat was eigenlijk niet om aan te zien, want op het middenveld gebeurde nooit wat. Toen hoorde ik dat er ergens in Amsterdam een handbaltoernooi was met zeven tegen zeven. Nieuwsgierig als ik was wat dat precies inhield, ben ik gaan kijken. Met een blocnote in de hand om alles wat ik zag op te schrijven: Hoe speelden de hoekspelers, wat was de tactiek?’’ Daarna werd hij een groot pleitbezorger voor de zaalsport. Uiteindelijk werd hij ook de eerste trainer van de mannen van Sittardia, ergens halverwege de vijftiger jaren, en kreeg later ook de voorzittershamer in handen.

Tot op hoge leeftijd was hij toch wel geregeld in de sporthal te vinden. In 2013 heeft hij zijn laatste wedstrijd bezocht. Als je hem dan aansprak, ondanks dat hij bijna doof was, liet hij zich nog altijd in kritische bewoordingen uit over de dingen die in zijn ogen niet goed gingen.